Le Marche, een regio met een onontdekte specialiteit

Le Marche, de ligging

Le Marche, een vrijwel onontdekte parel dat geklemd zit tussen het in het noorden gelegen Emilia-Romagna, het ongerepte Umbrië te westen en de bergachtige Abruzzen in het zuiden. Het is niet een regio waar men snel aan denkt om op vakantie te gaan. Het legt het snel af tegen populaire Italiaanse gebieden zoals het Gardameer, Toscane en de eilanden Sicilië en Sardinië. Toch is het een regio met vele specialiteiten.

Deze regio is er een die het beste van alle werelden biedt. Het grensgebied tussen Umbrië en Le Marche kenmerkt zich door met bomen begroeide bergen en rustige wegen. Naarmate je naar het oosten toe rijdt wordt het landschap heuvelachtiger met prachtige rivieren, wijngaarden en vergezichten die je uiteindelijk meenemen naar de prachtige kustlijn. Deze kustlijn die loopt van Pesaro tot aan Ascoli Piceno kenmerkt zich door een rustieke omgeving met kleine stadjes en veel groen.

Het is het favoriete vakantiegebied van de Italianen zelf en nog vrij onontdekt bij toeristen uit overige landen. De toeristen die het wel hebben ontdekt zijn, je raadt het al, Nederlanders. We hebben nu eenmaal een neusje voor mooie plekjes denken wij altijd maar. Verder kun je jezelf hier echt onderdompelen in het Italiaanse leven, voer je gesprekken met handen en voeten en spoel je de vers gevangen vis tijdens de lunch weg met lokale wijnspecialiteiten zoals Passerina, Pecorino en Verdicchio.

Olijfolie van Frantoio Agostini

Naast de in het oog springende wijn en fruitgaarden zijn hier ook veel olijfbomen te vinden. Al moet je goed zoeken naar een olieproducent tussen de vele wijnhuizen en proeflokalen. Met de liefde voor eten en drinken als gemene deler kregen we hulp van de lokale bevolking. We werden vorig jaar tijdens onze vakantie gewezen op Frantoio Agostini, een van de oudste familiebedrijven in de regio. Hier worden al sinds 1945 traditionele olijfolies uit Le Marche gemaakt. We gingen op de bonnefooi naar het gegeven adres. Ondanks het ontbreken van een afspraak konden we terecht voor een kleine tasting en uitleg. Dat hele korte maar leerzame moment heeft erin geresulteerd dat we sinds begin dit jaar alle olijfolies van Frantoio Agostini importeren.

Dit jaar was ons doel om nog meer te weten te komen over dit mooie familiebedrijf. Er werd dit keer op tijd een afspraak gemaakt met Elia, de kleinzoon van oprichter Alfredo Agostini.

Olijfolie is een product dat we niet meer voor lief mogen nemen

Er is een ding wat we echt hebben geleerd. Olijfolie is een product wat we niet meer voor lief mogen nemen. Mede door klimaatverandering wordt het steeds moeilijker een uitstekende olijfolie te maken. Toch slaagt de familie Agostini erin om ieder jaar weer een prachtig en smaakvol portfolio aan olijfolies uit te brengen. Om uit te leggen hoe zij hier hun expertise voor gebruiken is het misschien wel fijn om eerst uit te leggen hoe zo’n proces van het maken van olijfolie in zijn werk gaat.

Allereerst is het leuk om te vertellen dat 13% van de totale oogst uiteindelijk eindigt als zuivere, gefilterde olie in de fles. Dat is een laag rendement he? Dat kan op een hele makkelijke wijze verhoogd worden maar daar kiest de familie Agostini niet voor. We vertellen je later waarom.

De basis

Het begint allemaal bij de basis, de olijfboom. Voor ons was het nieuwe informatie, maar een olijfboom heeft na een goede oogst tijd nodig om te herstellen voordat hij de daaropvolgende jaren weer goede vruchten geeft. Die hersteltijd is tegenwoordig een uitdaging. Laten we zeggen, 15 jaar geleden toen de klimaatverandering nog niet zo’n big deal was als nu, moest een olijfboom na het voortbrengen van een goede oogst minimaal één jaar herstellen. Daarna kon het weer kwalitatieve en smaakvolle olijven voortbrengen.

In Le Marche zijn de olijven qua smaak en voedingsstoffen op hun top in oktober en 15 jaar geleden lagen de temperaturen buiten op een veel lager niveau dan nu. Door de huidige hoge temperaturen, in oktober wordt makkelijk de 30 graden aangetikt, blijft een boom werken en komt niet aan rusten toe. Hierdoor is de hersteltijd van zo’n boom het driedubbele tot wel drie jaar. Misschien denk je in de eerdere opmerking over het rendement, als een olijfboom langer blijft werken, dan oogst je toch gewoon later met een hogere opbrengst in kilo’s olijven? Logische gedachte, maar dan is de piek in smaak en voedingsstoffen al geweest en zal de familie niet een olijfolie kunnen maken volgens hun overtuiging.

Persen

Zodra je het estate van Fantoio Agostini oprijdt zie je 2 grote maalstenen buiten staan waar men vroeger de olijven mee persten of eigenlijk vermaalden. Er zijn nog steeds kleine boeren die zo werken maar je hebt al een aantal keer gelezen dat de smaak en voedingsstoffen essentieel zijn voor de olijfolies van Frantoio Agostini. Persen of vermalen met stenen gaat gepaard met veel licht, zuurstof en warmte en daarom niet geschikt. Er wordt geperst met een systeem dat werkt met draaiende roosters in de vorm van een wiel. Voor iedere olijfsoort is er een wiel met rasters in verschillende formaten. De olijfpitten passeren zo met gemak het vlees en de vrijgekomen olie. Zo kunnen deze pitten gedroogd worden om te vermalen tot korrels. Die korrels worden weer gebruikt als bio-brandstof op het land. Het water dat overblijft na het persen wordt weggevoerd naar mega grote tanks en opgeslagen om de olijfgaarden mee te besproeien. Fantastisch toch!

Een andere manier voor meer rendement is persen op een hogere temperatuur. De warmer de omgeving tijdens het persen, de zachter de vrucht en de meer olie vrijkomt. Zo kan je makkelijk tot 20% olie verkrijgen uit dezelfde hoeveelheid olijven. Maar je snapt het al, ook dit is een no-go. Door koud te persen op lage temperatuur blijven alle primaire voeding en smaakstoffen behouden en dat is uiteindelijk wat wij moeten proeven als liefhebbers.

Olijfolie maken en klimaatverandering

Hoe past de familie Agostini zich aan op deze klimaatuitdaging? Door op meerdere gebieden in Le Marche olijfbomen aan te planten. In het begin van deze blog vertelde we al dat Le Marche een heel divers gebied is met verschillende hoogten en klimaatomstandigheden. Door in het noorden bij Ancona, landinwaarts richting Umbrië en bij hun thuisbasis aan de kust in Petritoli olijfgaarden te houden kunnen ze meer schakelen, de oogsten constant houden en de kwaliteit van olie garanderen. Het hele proces verloopt duurzaam en op biologische wijze want ook de familie Agostini ziet met eigen ogen dat duurzaam werken een must is om hun eigen toekomst als olijfolie makers te kunnen blijven garanderen.

Het paradepaardje, Ascolana Tenera

Als je kijkt naar het DNA van Le Marche dan is daar één specialiteit dat essentieel is en ook werkelijk op ieder menu staat: Olive all’ Ascolana. Gevulde en gefrituurde olijven. Als we het echt visueel voor je moeten maken kunnen we gekscherend zeggen dat dit de Marchese versie is op onze Hollandse bitterbal. De olijf die hiervoor gebruikt wordt is de Ascolana Tenera, de lokale grote en malse olijf die wordt verkocht om gevuld te worden als delicatesse. Maar ook deze olijf heeft last van de alsmaar stijgende temperaturen. De familie Agostini waakt ervoor dat deze olijf een somber lot ondergaat en strijdt voor het voortbestaan van deze olijf door er een olijfolie van te maken.

De olijfolie van de Ascolana Tenera is een Award winner en het paradepaardje van de familie Agostini

De opbrengst van deze olie is nog minder dan de traditionele olijfolies, gemiddeld 6%. Hiervoor is de oplossing bijkopen van andere gaarden. Echter brengen deze olijven veel meer op voor handelaren als ze worden verkocht met het doel te worden gegeten. Die heerlijke gefrituurde Oliva all’ Ascolana weet je nog? Toch blijft de missie van de familie Agostini duidelijk. Door de productie en verkoop van hun paradepaardje willen ze de toekomst van deze hele smakelijke olijf veiligstellen.

Last but not least is de key tot het maken van een sublieme olijfolie, schoonmaken! De meeste poetsqueens en kings kunnen hier nog een puntje aan zuigen. Een smetteloos schone ruimte is wat je ziet. Zelfs tijdens het productie en vulproces wordt er veelvuldig schoongemaakt, soms wel tot 10 keer per dag! Dat alles om ervoor te zorgen dat vuiltjes en bacteriën geen enkele kans krijgen om een partij olie te verpesten waar zo hard voor is gewerkt.

Highlights Le Marche!

Na het horen van alle uitdagingen en expertise hebben we nog meer bewondering gekregen voor dit prachtige bedrijf. We zijn vastberaden zoveel mogelijk mensen kennis te laten maken met dit fantastische product! Over het gebied zelf zijn we zuinig met ons enthousiasme want Le Marche moet niet te populair worden. De komende jaren willen wij ons nog heel graag kunnen onderdompelen in het rustieke Italiaanse leven. Toch zijn we de slechtste niet en hebben we hier nog een aantal tips om te doen en te bezoeken als je in deze regio bent aan de kust:

• Natuurlijk een bezoek brengen aan Frantoio Agostini
• Olive all’ Ascolana eten
• Lopen door de pittoreske straatjes van Petritoli
• De lekkerste pizza eten bij Il Borgo in Campofilone
• Vers gedroogde pasta halen bij la Campofilone in Campofilone
• Wijnproeven bij Centanni in Montefiore del Aso
• Een boottocht boeken langs de kustlijn van Ancona richting de “Twee gezusters”
• Naar de markt gaan in Porto St. Giorgio en daarna lunchen in de haven
• Fritto Misto di Pesce eten (verse zeevruchten en vis gefrituurd in een knapperig deegje)
• ‘s Avonds eten en bruidspaartjes spotten in Torri di Palme
• Genieten van een adembenemend uitzicht in Ripatransone
• Naar een van de vele strandjes en standtentjes en genieten van de mooie blauwe en kalme zee

En zo zijn er nog veel meer tips. Vraag ons ernaar en we geven het je graag! Wij genieten nog even na van een heerlijke vakantie en kijken stiekem alweer uit naar volgend jaar.